CZYNNIKI PRZEDJĄDROWE:
- Chromosomowe – zmiany w genach warunkujące niepłodność, najczęściej zespół Klinefeltera (kariotyp 47,XXY). W tym przypadku objawy kliniczne pojawiają się w okresie dojrzewania płciowego, z wiekiem nasila się dysfunkcja jąder, spada poziom testosteronu, a rośnie poziom hormonów: FSH (folitropiny) i LH (lutropiny).
- Hormonalne – nieprawidłowości w wydzielaniu hormonów FSH i LH, co wpływa na opóźniony rozwój płciowy. W tym przypadku najczęściej nie udaje się poznać etiologii zaburzenia, czasem jest to wtórny efekt leczenia guzów przysadki. Zaburzenia wydzielania SH i LH obserwuje się u nadużywających androgenów i sterydów anabolicznych (środki dopingujące w sporcie), u chorych na nadczynność nadnerczy oraz z guzami hormonalnie czynnymi.
- Seksualne – zaburzenia psychogenne, endokrynologiczne, neurogenne i jatrogenne (powstające wskutek procedur leczniczych) doprowadzające do zaburzeń wzwodu i/lub ejakulacji. Mogą być skutkiem:
- chorób doprowadzających do neuropatii (cukrzyca, nadciśnienie),
- przyjmowanych leków,
- operacji w obrębie narządów układu płciowego lub moczowego,
- zaburzeń psychoseksualnych, często mających swe źródło w nadmiernym obciążeniu pracą, ciągłym stresie, korzystaniu z używek.
CZYNNIKI JĄDROWE:
- Wady wrodzone jąder:
- wnętrostwo – brak obecności jądra w mosznie. Jest to zaburzenie rozwojowe, wymagające leczenia przed upływam 2 roku życia,
- anorchizm – wrodzony brak jąder,
- monorchizm – wrodzony brak jednego jądra,
- dysgenezje jąder – nieprawidłowe funkcjonowanie plemnikotwórcze i hormonalne.
- Wady nabyte jąder:
- wodniak jądra – nagromadzenie się płynu surowiczego pomiędzy osłonkami jądra. Może być wrodzony (wtedy jest zazwyczaj niewielki i cofa się samoistnie) lub nabyty (najczęściej pojawia się w wyniku stanów zapalnych albo jest objawem procesu nowotworowego),
- zmniejszenie objętości i zanik jądra – najczęściej związany ze stanami zapalnymi,
- nowotwory – często pogarszają jakość nasienia.
- Infekcyjne – zapalenie jąder – najczęściej powoduje je wirus świnki (warto się zaszczepić!!). Rzadziej występuje zapalenie jąder na tle bakteryjnym. Jest ono groźne, gdy zaniechanie leczenie doprowadzi do formy przewlekłej. W dobie antybiotyków jest to raczej problem krajów biednych.
- Naczyniowe – żylaki powrózka nasiennego – prowadzi do niedokrwienia jąder. Wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej.
- Antyspermatogenne – leki stosowane w leczeniu nowotworów oraz napromieniowanie (dawkami leczniczymi) okolicy miednicy i jąder uszkadzają przejściowo lub trwale zdolność do produkcji plemników.
- Immunologiczne – obecność przeciwciał przeciwplemnikowych spotyka się u 3-7% niepłodnych mężczyzn. W reszcie przypadków nie udaje się ustalić przyczyny ich powstawania. Powodują one uszkodzenie ruchliwości plemników i ich zdolności wnikania do komórki jajowej.
- Idiopatyczne – najliczniejsza grupa! Nie udaje się ustalić przyczyny dysfunkcji jądra i patologicznego obrazu nasienia.
CZYNNIKI POZAJĄDROWE:
- Czynniki zaporowe – wrodzona lub nabyta niedrożność przewodów wyprowadzających nasienie. Najczęściej występujące to:
- wrodzony brak nasieniowodów,
- pozapalne uszkodzenie najądrzy (rzadko spotykane w krajach rozwiniętych),
- niedrożność nasieniowodu w wyniku powikłań po operacji przepuklin pachwinowych lub orchidopekcji (operacja umocowania jądra po jego sprowadzeniu do moszny)
- niedrożność nasieniowodów spowodowana nieudanymi operacjami odtwarzającymi ich drożność, po wcześniejszym podwiązaniu.
- Wrogość najądrzy – choroba polegająca na niszczeniu prawidłowego nasienia podczas przebywania w najądrzach. Nie jest znana jej przyczyna.
- Stany zapalne gruczołu krokowego i pęcherzyków nasiennych – wpływają na nieprawidłowości w budowie plemników.
WADY PRĄCIA:
- Stulejka – zrośnięcie się napletka z żołędzią, może zaburzać prawidłowy wytrysk nasienia.
- Zbyt krótkie wędzidełko łączące napletek z zewnętrznym ujściem cewki moczowej – uniemożliwia odbycie prawidłowego stosunku płciowego, powoduje ból i krwawienie w przypadku naderwania wędzidełka.
- Wierzchniactwo – ujście zewnętrzne cewki moczowej znajduje się na grzbietowej powierzchni prącia lub na żołędzi – wiąże się to często z nietrzymaniem moczu i niemocą płciową.
- Spodziectwo – ujście zewnętrzne cewki moczowej znajduje się na brzusznej powierzchni prącia.
- Blizny pooperacyjne i pourazowe mogą zmniejszyć płodność i uniemożliwić prawidłowe odbywanie stosunków płciowych.
Źródła:
- Dmochowski Tomasz: Zmniejszona płodność i niepłodność. W: Naturalne planowanie rodziny. Pod red. Michała Troszyńskiego. Warszawa 2005.
- www.vitalmedica.pl
Dodaj komentarz